Površina
Površina je izvedena fizikalna veličina koja se dobija množenjem dužine i širine. Prije računanja površine moramo mjeriti dužinu i širinu kod pravougaonika. Ako je u pitanju kvadrat, dovoljno je da izmjerimo samo jednu njegovu stranicu a. Površinu računamo po formuli:
U SI jedinica za površinu je 1 m2, što predstavlja površinu kvadrata čije su dimenzije
jedan metar, kao na slici a.
Manje jedinice od metra kvadratnog su:
kvadratni decimetar (dm2) 1 dm2 = 10-2 m2
kvadratni centimetar (cm2) 1 cm2 = 10-4 m2
kvadratni milimetar (mm2) 1 mm2 = 10-6 m2
Veće jedinice su:
ar (a) 1 a = 102 m2
hektar (ha) 1 ha = 104 m2
kvadratni kilometar (km2) 1 km2 = 106 m2
Zapremina
Zapremina (volumen) ili prostor, koji zauzima neko tijelo, je još jedna izvedena fizička veličina koju određujemo računanjem.
Jedinica zapremine je metar kubni (1m3).
Toliku zapreminu ima kocka čija je jedna ivica duga 1 m. Mjerenje zapremine kao i površine svodi se na mjerenje dužine stranice a. Zapreminu ili veličinu prostora koju ona zauzima određujemo relacijom.
U praksi se za zapreminu koristi i jedinica litar (l) i mililitar (ml).
1l = 1 dm3 1ml = 1 cm3
Jednom litru zapremine odgovara zapremina od 1 dm3, dok mililitru odgovara zapremina 1 cm3. hektolitar (hl) 1 hl = 100 l
decilitar (dl) 1 dl = 0,1 l
centilitar (cl) 1 cl = 0,01 l
mililitar (ml) 1 ml = 0,00 l
Dok pretvaraš jedinice za zapreminu, sjeti se da kocka ima tri dimenzije (dužina, širina i visina) i da se odnos metra i decimetra povećava tako da 1 m ima 10 dm, a u kocku 1 m3 stane 10 · 10 · 10 = 1000 dm3
Primjer: Izračunati površinu i zapreminu kocke u nekoliko koraka: Dimenzije stranice a kocke su date na slici:
Nakon što smo izračunali površinu jedne strnnice, na isti način računati i površine ostalih stranica.
Kad saberemo površine svih stranica dobićemo površinu kocke:
Zapreminu računamo po formuli za zapreminu:
